အင္တာနက္စြဲေရာဂါ

ခုေခတ္ဟာေခတ္ျဖစ္တာနဲ႔အမွ်၊အင္တာနက္ရဲ႕ေကာင္းက်ဳိးေတြေၾကာင့္ လူေတြအက်ဳိးေက်းဇူးရၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ဒါဟာ အင္တာနက္ကုိ မဇၥ်ိမပဋိပဋာနည္းနဲ ႔သုံးတတ္သူေတြအတြက္ျဖစ္ပါတယ္။
အလြန္အကၽြံစဲြလမ္းသြားမိသူေတြကေတာ့ ဘိန္း၊ အရက္၊ ေဆးစတာေတြလုိအင္တာနက္စဲြေရာဂါရတတ္ပါတယ္။




About disorder - ေရာဂါအေၾကာင္း

အင္တာနက္စဲြေရာဂါမွာ၊ တျခားဘိန္း-ေဆးေတြလုိပစၥည္းကုိစဲြတဲ့ substanceaddiction မဟုတ္ဘဲ ခ်က္ေနရတာ၊ ဘေလာဂင္ေနရတာ၊နက္ေရွာ့ပင္ေနရတာစတဲ့လုပ္ေဆာင္မွဳကုိစဲြတဲ့ process addiction ျဖစ္ပါတယ္။

Symptoms - ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

၁။ tolerance - ယဥ္ပါးသြားျခင္း (ေဆးယဥ္သကဲ့သုိ႔)-အင္တာနက္သုံးတဲ့အခ်ိန္မ်ားေနေပမယ့္ ဆက္ျပီးဆက္ျပီးသုံးခ်င္ေနတာ၊
အခ်ိန္နည္းတယ္လုိ႔ခံစားရ၊ စိတ္ေက်နပ္မွဳမရတာ။

၂။ withdrawal symptoms- ေဆးျဖတ္လကၡဏာမ်ားခံစားရျခင္း -အင္တာနက္သုံးတာေလွ်ာ့ခ်လုိက္ရရင္၊ စိတ္မေပ်ာ္တာ၊ စိတ္တုိစိတ္ဆတ္လာတာ၊စိတ္ဓာတ္က်သလုိခံစားရတာ၊ စိတ္အလုိမက်သလုိခံစားရတာ။အင္တာနက္သုံးေနတုန္းမွာ အေႏွာက္အယွက္ေပးသလုိျဖစ္ရင္ပုံမွန္ထက္ပုိျပီးစိတ္တုိလာတာ။
အင္တာနက္ၾကည့္ေနရမွ စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္ေက်နပ္မွဳရတာ။

၃။ပုံမွန္အခ်ိန္ေတြမွာပါ အင္တာနက္နဲ႔ပတ္သက္တာေတြးေနမိတာ၊ ဥပမာ-ဘေလာ့ဂ္မွာဘာတင္လုိက္မယ္၊ ဘယ္သူ႕ဆီသြားမလည္ရေသးဘူးစသျဖင့္ေစ်းသုံးေနရင္းစဥ္းစားေနမိတာမ်ဳိး။

၄။ အင္တာနက္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့အိပ္မက္မၾကာခဏမက္တာ။

၅။ type ရုိက္သလုိမ်ဳိးလက္ဂနာမျငိမ္လွဳပ္ရွားတတ္လာတာ။

၆။ စိတ္ကူးထားတာထက္ပုိျပီးအင္တာနက္ကုိအခ်ိန္ေပးေနမိတာ။ ဥပမာ-မအိပ္ခင္နာရီ၀က္ေလာက္ၾကည့္လုိက္ဦးမယ္ဆုိျပီး ၂-၃ နာရီဆက္မိတာ။

၇။ အင္တာနက္နဲ႔ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္တဲ့ကိစၥေတြမွာ အခ်ိန္ပုိေပးေနမိတာ
(အင္တာနက္ၾကည့္တာအျပင္) ဥပမာ- ဘေလာ့ဂ္မွာတင္ဖုိ႔ စာအုပ္ရွာဖတ္တာမ်ဳိး

၈။ အင္တာနက္ကုိ ေလွ်ာ့ဖုိ႔စိတ္ကူးေပမယ့္ မေအာင္ျမင္တာ။

၉။ တျခားလူမွဳေရးနဲ႔ ေန႔စဥ္ဘ၀လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြပ်က္ကြက္လာတာ။ အထူးသျဖင့္
မိသားစုရွိသူေတြမွာ၊ ခ်က္ျပဳတ္သန္႔ရွင္းလုိစိတ္နည္းလာ၊လင္မယားဆက္ဆံေရးစိတ္၀င္စားမွဳေလ်ာ့လာ၊
လိင္စိတ္အလုိဆႏၵနည္းလာ-သားသမီးေပၚ၀တၱရားပ်က္လာတာ။ တစ္ဦးထဲသမားေတြမွာအျပင္သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ထိေတြ႕ ဆက္ဆံမွဳနည္းလာတာ။ေက်ာင္းသားေတြမွာအဆင့္က်လာတာ။ အလုပ္သမားေတြမွာအလုပ္ထဲစိတ္ပါ၀င္စားမွဳနည္းလာတာ။

၁၀။ ကုိယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ၊ အျပင္ထြက္အပမ္းေျဖျခင္း၊ တီဗီၾကည့္ျခင္းစတာေတြသိပ္မလုပ္ေတာ့တာ။

၁၁။ အင္တာနက္အခ်ိန္မ်ားလြန္းလုိ႔ အိပ္ေရးပ်က္ျပီး၊ေနာက္ေန႔မနက္ေစာေစာမထႏုိင္တာ၊ အိပ္ေရးပ်က္မွဳေၾကာင့္
အင္တာနက္ထုိင္တာကလဲြျပီးဘာမွလုပ္ခ်င္စိတ္မရွိတာ၊

၁၂။ အလုပ္အကုိင္၊ က်န္းမာေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရး၀တၱရားပ်က္ေနမွန္းသိေနလ်က္နဲ႔အင္တာနက္ကုိ မျဖတ္ႏုိင္ဘဲျဖစ္လာတာ။

၁၃။ Forming cyber relationships with strangers met online is also asign of internet addiction. - အြန္လုိင္းကတဆင့္ မေတြ႕ဘူးမျမင္ဘူးသူသူစိမ္းမ်ားနဲ႔မိတ္ေဆြျဖစ္-ဆက္ဆံျဖစ္တာ။ Extra-marrital relations -
အိမ္ေထာင္ဖက္ဇနီး၊ခင္ပြန္းအျပင္ ဆက္သြယ္မွဳမ်ားေရာဂါျဖစ္လြယ္သူမ်ားစိတ္ဓာတ္ေရးရာအားနည္းခ်က္ရွိသူမ်ားမွာ ဒီေရာဂါစဲြလြယ္ပါတယ္။ ငယ္ဘ၀ကစိတ္အနာရဖူးသူမ်ား (psychological trauma)၊ စိတ္ဓာတ္က်လြယ္သူမ်ား၊
အမ်ားနဲ႔မဆက္ဆံခ်င္ တကုိယ္တည္းေနတတ္သူမ်ား၊ အလုပ္ဒဏ္ကုိေရွာင္တတ္သူမ်ား၊အင္တာနက္နဲ႔စိတ္ထြက္ေပါက္ရွာတတ္သူမ်ား

Complications - ဆက္တဲြဆုိးက်ဳိးမ်ား

၁။ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာျပႆနာမ်ား-health problems
(၁) မ်က္စိျပႆနာ
(၂) ေက်ာေအာင့္ခါးနာ စေသာ အေၾကာဆုိင္ရာေ၀ဒနာမ်ား
(၃) လက္မ၊လက္ညိဳးႏွင့္လက္ခလယ္လက္ေခ်ာင္းေလးမ်ားထုံက်င္ျခင္းေရာဂါ -carpal
tunnel syndrome
(၄) အားအင္နည္းပါးျခင္း(fatigue)
(၅) အဆီတက္လာျခင္း-ထုိမွတဆင့္ ႏွလုံးေသြးေၾကာေရာဂါမ်ား

၂။ မိသားစုျပႆနာမ်ား-Familial problems
(၁) လင္မယားျပတ္စဲျခင္း(အြန္လုိင္းမိတ္ေဆြအဆင့္မွသံေယာဇဥ္ပုိလာျခင္းေၾကာင့္အိမ္ေထာင္ဖက္ကုိစိတ္၀င္စားမွဳနည္းလာျခင္း၊
အင္တာနက္ကုိသာအလြန္အမင္းစဲြလမ္းေနမွဳေၾကာင့္လင္မယားဆက္ဆံေရးနည္းပါးလာျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္)
(၂) သားသမီးစိတ္ေ၀ဒနာရျခင္း-မိဘသားသမီးဆက္ဆံေရးေအးစက္လာျခင္း
၃။ လူမွဳေရးအက်ဳိးဆက္မ်ား-Social problemsအလုပ္ပ်က္ျခင္း၊ မိတ္ေဆြစစ္နည္းပါးလာျခင္း၊

Treatment -
ကုသမွဳေဆးကုိတိကနဲျဖတ္ရင္ ေဆးျဖတ္တဲ့ withdrawal symptoms ေတြေၾကာင့္လူထိခုိက္တတ္ သလုိ၊ နက္သမားကုိ နက္တိကနဲျဖတ္ခုိင္းရင္ စိတ္ဓာတ္က်တာ၊စတဲ့ေ၀ဒနာေတြ၀င္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မွ်င္းျပီးျဖတ္ေစရပါတယ္။

၁။ တေန႔တာအတြင္းနက္သုံးခ်ိန္ကုိ မွတ္တမ္းျပဳစုေစျခင္း
၂။ ျပင္ပေလာကနဲ႔ပုိဆက္ဆံေစျခင္း-ခရီးတုိထြက္ျခင္းစသည္
၃။ မိသားစုသမားမ်ားအတြက္၊ မိဘ၀တ္-သားသမီး၀တ္-လင္၀တ္-မယား၀တ္
စသည္မ်ားျပန္လည္သတိရေစျခင္း
၄။ သင္တန္း-လက္မွဳအတတ္ပညာစတာတက္ေစျခင္း
၅။ တရားထုိင္ေစျခင္း

Prognosis - ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းႏုိင္မွဳ
ခံယူခ်က္နဲ႔ အမူအက်င့္ေျပာင္းလဲႏုိင္မွဳ attitude and behavioral change
ေပၚမွာမူတည္ပါတယ္။